Hoe leggen we het vast...
... en welke factoren spelen mee?
Beoordelen
Vreemd hoe een mondvol wijn aanleiding kan geven tot al bovenstaande bespiegelingen. Zintuiglijke waarnemingen zijn altijd moeilijk te beschrijven, maar met wijn verbazend gemakkelijk te ervaren.
Al bovenstaande elementen bijeen geven de wijnproever een heel aardige indruk van de kwaliteit van een wijn en bij het blind proeven waarschijnlijk al een aardig vermoeden van waarmee hij te maken heeft.
Logboek
Onder de normale huiskameromstandigheden is het voldoende om vast te stellen hoe aangenaam een wijn was om te drinken: of hij zijn geld waard was, of hij al voldoende gerijpt was of beter nog even kan blijven liggen en natuurlijk of het de moeite waard is er een voorraadje van aan te leggen.
Professionele wijnkeurders houden meestal aantekening van hun indrukken, want dat is de enige manier om later zekerheid te hebben over die impressies.
Ook liefhebbers houden vaak een wijnlogboek bij, waarin ze hun bevindingen noteren.
Punten geven
Vaak is het ook een goed idee punten toe te kennen, vooral als de wijnen veel van elkaar weg hebben.
Het is niet zinvol een witte Moezelwijn af te zetten tegen een rode Bordeaux, maar het onderscheid tussen twee van die Bordeaux zou best in een puntwaardering kunnen worden uitgedrukt.
Het is een vrij algemene misvatting dat sommige mensen zijn toegerust met superieure smaakpapillen die de subtielste nuances kunnen onderscheiden, maar dat de meeste stervelingen zijn behept met een ontoereikend instrumentarium.
Smaakpapillen trainen
Het is echter voor iedereen mogelijk om door veel oefening zijn smaakpapillen zodanig te trainen dat hij zich kan meten met de professionele proevers.
Eigenlijk is het net zoiets als leren skiën; er zijn maar weinig mensen die het vanwege fysieke beperkingen niet kunnen, voor de rest is het puur een kwestie van veel oefenen.
Uiteindelijk zou dat kunnen leiden tot een meesterschap waarbij men in staat is zonder enige voorinformatie soort, chateaJe of zelfs jaargang te bepalen, maar veel praktisch nut heeft dat niet.
In huiselijke kring volstaat het om je proeverkwaliteiten op een zodanig peil te brengen dat je de verschillende componenten van de wijn kunt onderscheiden en waarderen en de ene wat smaak betreft met de ander kunt vergelijken - en dat laatste is met name interessant als het om wijnen uit dezelfde gebieden of van dezelfde chateaux of domaines gaat.
Factoren die het proeven beïnvloeden
'Er zijn geen superieure wijnen, alleen superieure flessen,' wordt steeds vaker beweerd.
De reactie van een proever wordt beïnvloed door zo veel factoren, waaronder de kwaliteit van de afzonderlijke fles, het weer buiten en het gedrag van zijn medeproevers.
Wat vooraf ging
Het is van belang wat men vóór het wijnproeven in de mond had.
Tandpasta bijvoorbeeld is notoir voor het verpesten van de smaak, maar toch poetsen veel mensen hun tanden voor ze een avondje uit gaan, zelfs als ze van plan zijn al snel van wijn te gaan genieten. Beter is het om in zo'n geval gewoon met water te poetsen.
Hoestsiroop, sterke snoepjes, pepermunt en dergelijke kunnen de smaakzintuigen ook behoorlijk ontregelen, hetzelfde geldt voor drankje met veel citroensap en zure gerechten of hapjes in het algemeen.
Ook de volgorde waarin wijnen worden genoten, is van invloed op de appreciatie.
Als een subtiele Duitse witte wijn wordt gedronken na een volbloedige Chateauneuf-de-Pape, zal de witte wijn zeer bleekjes afsteken.
De juiste volgorde
De juiste volgorde is over het algemeen: wit voor rood, droog voor zoet, mindere kwaliteit voor betere.
Het is heerlijk om in oplopende kwaliteit te proeven, maar het is zaak niet zo gul te schenken dat men, bij de top aangekomen niet meer van het uitzicht kan genieten.
Wijnen van dezelfde soort en hetzelfde jaar kunnen per fles verschillen, zelfs als ze oorspronkelijk uit hetzelfde vat komen.
Het kan zijn dat de ene fles onder slechtere condities is bewaard dan de andere (bijvoorbeeld vlak bij een tl-buis in de winkel, waardoor oxidatie is opgetreden), of slecht gekurkt is.
Hoe ouder de wijn hoe groter de verschillen kunnen zijn, omdat die meer tijd hebben gehad om zich te ontwikkelen.
"Het is heerlijk om in oplopende kwaliteit te proeven, maar het is zaak niet zo gul te schenken dat men, bij de top aangekomen niet meer van het uitzicht kan genieten."
Psychische factoren
En dan is er natuurlijk een breed scala aan psychische factoren die van invloed zijn op de ervaring. Iemand die om welke reden dan ook een hekel heeft aan Spaanse wijnen zal nooit echt genieten van een Rioja, hoe goed ook.
Tenzij wellicht als de wijn is gedecanteerd en men niet weet welke wijn geproefd wordt.
En dan is er natuurlijk de (auto)suggestie: het is bijvoorbeeld sterk af te raden commentaar van medeproevers te horen eer men zelf een oordeel gevormd heeft.
Bij het geringste spoor van twijfel is de mens nu eenmaal geneigd het eerst gehoorde commentaar te volgen.
Ook het humeur speelt een rol. Wie een rotdag achter de rug heeft beoordeelt een wijn anders dan wie net de lotto heeft gewonnen.
Het weer
En wat te denken van het weer.
Hoe heerlijk valt een ongecompliceerde goedgekoelde witte wijn op een warme zomerdag en hoe betreurenswaardig kan diezelfde wijn op een gure winterdag over komen.
Hoewel roken net als sterke aftershave en parfums bij een professionele proeverij niet op prijs worden gesteld, hoeft het bij een besloten avondje thuis geen onoverkomelijk bezwaar te zijn, want daar gaat het er toch in de eerste plaats om dat iedereen zich prettig voelt.
Gek genoeg schijnen rokers bij het proeven geen hinder van hun gewoonte te ondervinden en onderscheiden ze de subtiele smaaknuances net zo makkelijk als niet-rokers.
