De geur onthult het karakter
Intensiteit
De sterkte van 'de neus' kan verhoudingsgewijs eenvoudig worden vastgesteld. Wanneer men zijn neus diep in het glas moet steken om enige geur waar te nemen, dan gaat het om een lichte neus.
Als het bouquet van een wijn zich meedeelt op het moment dat men de ruimte betreedt waarin de fles werd geopend, dan is het intensief.
De intensiteit van de geur hoeft niet altijd hetzelfde te zijn. Sommige wijnen hebben op jonge leeftijd weinig neus en ontwikkelen hun aroma met de jaren.
Goede wijnen 'openen' zich vaak op spectaculaire wijze in het glas, terwijl wat mindere wijnen hun charmes vaak direct mededelen om dan snel te vervagen.
Soms is er sprake van 'geurdimensies' meerdere geuren die naast of onder elkaar lijken te bestaan en eigenlijk niet in één keer onderscheiden kunnen worden.
De geur van een wijn stamt in de eerste plaats van de gebruikte druiven en van het fermenteringsproces. Dit heet het aroma.
Bouquet is de benaming voor de geur die zich na het bottelen ontwikkelt.
Karakter
Nu wordt het lastig: hoe beschrijf je een geur?
Meestal draait het uit op een vergelijking: het ruikt als een sigarendoos, het doet me denken aan vanille; en dat dan in de hoop dat een ander dezelfde associaties heeft.
Terwijl de geur van een wijn iemand buiten zinnen van verrukking kan brengen, is het heel wel mogelijk dat diegene godsonmogelijk kan beschrijven wat hij nJe precies aan sensaties ervaart.
In feite is het dan ook een kwaliteit van onschatbare waarde voor een wijnschrijver als hij wijnen weet te beschrijven in vergelijkingen en associaties die zijn publiek duidelijk maken wat hij bedoelt.
Het vermogen om geuren te herinneren en ze in het geheugen met andere te verbinden is een kwaliteit die met name bij hetblindproeven grote voordelen met zich meebrengt.
Voor de thuisproever gaat het erom het vermogen te ontwikkelen om geuren te identificeren, er een waardeoordeel aan te hechten ze vervolgens in het geheugen aan andere geuren te verbinden.
Sleutelwoorden om te associëren
Van groot nut kunnen daarbij 'sleutelwoorden' zijn, woorden of begrippen die iemand altijd met een bepaalde geur associeert.
Meestal zal dat een zeer particuliere associatie zijn (iemand anders denkt bij dezelfde geur aan heel iets anders), maar het kan enorm helpen bij toekomstige proeverijen.
Wijnproeven wordt echt leuk als je voldoende geuren hebt opgeslagen' om puur door een wijn te ruiken te kunnen zeggen: dit is een beaujolais' of 'De 87er die we vorige week proefden was veel rijker'.
De druivensoorten
De meest bepalende factoren bij de geur van een wijn zijn de gebruikte druivensoorten.
Veel wijnen zijn overwegend van één soort druiven gemaakt en sommige daarvan hebben zo'n karakteristieke geur, dat ze met een keer snuiven te determineren zijn.
De eenvoudigst te determineren druivensoort is ongetwijfeld de "Gewürztramiener'. Deze volle, rijke druif komt optimaal tot zijn recht in de Elzas waar er prikkelende witte wijnen van gemaakt worden, met een sterk aroma dat aan lychees of andere sterk aromatisch vruchten zoals mango's doet denken.
Wie deze geur van een sleutelwoord heeft voorzien en in zijn geheugen heeft opgeslagen, zal hem daarna uit duizenden herkennen.
Een andere makkelijk te onderscheiden druivensoort is de Gamay, die verantwoordelijk is voor de fruitige Beaujolais wijnen.
Een snuifje van de Gamay is voldoende om een fruitige sensatie in het geheugen vast te leggen, vergezeld van een licht zure smaaksensatie achter op de tong, samen goed voor de kwalificatie 'fris en fruitig'.
Fruitig
Twee makkelijk te onderscheiden contrasten die de neus kan constateren zijn 'druivig' en 'fruitig'. Er zijn soorten die naar druiven ruiken, terwijl de meeste dat verrassend genoeg eerder naar andere fruitsoorten ruiken.
De muskaatdruiven en varianten daarvan ruiken sterk naar druiven: het soort aroma dat men aantreft in Franse muskaatdessertwijnen en Asti Spumanti.
Sommige wijnen ruiken naar druiven noch naar ander fruit en doen aan heel andere dingen denken.
Een goede Bordeaux zweemt naar cederhout, terwijl een rioja vaak geassocieerd wordt met vanille en Rieslingers met bloemen of honing.